20. Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το Κίνημα στο Γουδί (1909)
Ο Γεώργιος Α΄ βασιλιάς των Ελλήνων – Η ενσωμάτωση των Επτανήσων
|
|
Το σύνταγμα του 1864:
Το νέο σύνταγμα ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 17 Νοεμβρίου 1864. Σύμφωνα με το νέο σύνταγμα: α) Ο λαός αναγνωρίζεται ως κυρίαρχος παράγοντας του πολιτεύματος («Άπασαι αι εξουσίαι πηγάζουσιν εκ του Έθνους».) β) Θεσπίζεται το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας. γ) Τη νομοθετική εξουσία ασκούν ο βασιλιάς και η Βουλή. δ) Δικαίωμα ψήφου είχαν οι άνδρες άνω των 21 ετών. ε) Την εκτελεστική εξουσία ασκεί ο βασιλιάς με τους υπουργούς που διορίζει ο ίδιος. στ) Η δικαστική εξουσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη. |
Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις
- Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος κυριάρχησε στην πολιτική ζωή στο διάστημα 1864-1871:
- Διένειμε εθνικά κτήματα.
- Επιδίωξε τη διεύρυνση των συνόρων.
- Πέτυχε την ειρηνική προσάρτηση της Θεσσαλίας και μέρους της Ηπείρου, στο Συνέδριο του Βερολίνου (1878).
Προβλήματα στη λειτουργία του κοινοβουλευτικού θεσμού:
α) Καθώς οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν ήταν μόνιμοι, οι βουλευτές πίεζαν για προσλήψεις οπαδών τους. β) Δεν υπήρχαν συγκροτημένα κόμματα. γ) Ο βασιλιάς διόριζε πρωθυπουργό όποιον πολιτικό ήθελε. => Ο Χαρ. Τρικούπης με άρθρο του («Τις πταίει;») σε εφημερίδα (Καιροί, 29 Ιουν. 1874) υπερασπίστηκε την αρχή της δεδηλωμένης, δηλαδή, τον διορισμό πρωθυπουργού μόνο εφόσον εξασφάλιζε την πλειοψηφία στη Βουλή. =>Ο Γεώργιος αποδέχθηκε την αρχή της δεδηλωμένης και την εφάρμοσε από το 1875 (αν και όχι πάντα). |
Ο δικομματισμός
- Μετά την εφαρμογή της αρχής της δεδηλωμένης, τα μικρά κόμματα εξαφανίστηκαν ή ενσωματώθηκαν σε μεγαλύτερα.
- Επικράτησαν δύο μεγάλα κόμματα, του Χαρ. Τρικούπη και του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, που εναλλάσσονταν στην εξουσία, στη δεκαετία 1885-1895. Το σύστημα αυτό ονομάστηκε δικομματισμός.
Το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη
Στόχοι της πολιτικής του Τρικούπη: α) Η κατασκευή μεγάλων έργων (σιδηρόδρομοι, δρόμοι, διώρυγα της Κορίνθου) για την ανάπτυξη της οικονομίας. β) Η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων. γ) Η εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης με θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης. δ) Η ειρηνική συμβίωση με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Για την εφαρμογή του προγράμματός του ο Τρικούπης: 1. Επέβαλε βαρύτατη φορολογία. 2. Συνήψε μεγάλα δάνεια με τράπεζες του εξωτερικού.3. Προσείλκυσε επενδύσεις από Έλληνες κεφαλαιούχους του εξωτερικού. |
Οι θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη
Στόχοι της πολιτικής του Δηλιγιάννη: α) Μικρότερη δυνατή φορολόγηση. β) Υποστήριξη μικροκαλλιεργητών. γ) Κατάργηση του νόμου του Τρικούπη περί αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης στο δημόσιο. ε) Διορισμός στο δημόσιο των προστατευόμενών του. στ) Ανάπτυξη με παραδοσιακές παραγωγικές δυνάμεις |
|
Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση
=> Πτώχευση της Ελλάδας το 1893 από τον Τρικούπη, λόγω αδυναμίας εξόφλησης των δανείων.
|
Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908
γ) Να δεχθεί Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, που ανέλαβε τη διαχείριση των ελληνικών δημοσίων εσόδων.
Μετά την ήττα του 1897:
- Μετά την αποστολή στρατού στην Κρήτη, ξέσπασε ελληνοτουρκικός πόλεμος στη Θεσσαλία.
- Ο ελληνικός στρατός, με αρχηγό τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ηττήθηκε.
- Η Ελλάδα υποχρεώθηκε: α) Να πληρώσει τεράστια αποζημίωση στην Τουρκία.
γ) Να δεχθεί Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, που ανέλαβε τη διαχείριση των ελληνικών δημοσίων εσόδων.
Μετά την ήττα του 1897:
- Η λαϊκή δυσαρέσκεια κατά των πολιτικών και του βασιλιά, μετά την ήττα του 1897
- Οι παρεμβάσεις του βασιλιά στην πολιτική ζωή => Στρατιωτικό Κίνημα στο Γουδί 1909