5. Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18ου αιώνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα.
Οικονομικές αλλαγές
Α. Επέκταση του ευρωπαϊκού εμπορίου στην Ανατολή:
Β. Εξέλιξη πόλεων σε σημαντικά εμπορικά κέντρα: Θεσ/νίκη, Ιωάννινα, Σμύρνη, Χίος
Γ. Εξέλιξη ελληνικών παροικιών: (Βιέννη, Βενετία, Τεργέστη κ.ά).
Α. Επέκταση του ευρωπαϊκού εμπορίου στην Ανατολή:
- Έλληνες, Εβραίοι, Αρμένιοι διακρίθηκαν στο εμπόριο και στη ναυτιλία εξαιτίας:
- Συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή (ελεύθερη κίνηση εμπορικών πλοίων με ρωσική σημαία).
- Περιορισμένη παρουσία γαλλικών και βρετανικών πλοίων (λόγω ναπολεόντειων πολέμων).
Β. Εξέλιξη πόλεων σε σημαντικά εμπορικά κέντρα: Θεσ/νίκη, Ιωάννινα, Σμύρνη, Χίος
Γ. Εξέλιξη ελληνικών παροικιών: (Βιέννη, Βενετία, Τεργέστη κ.ά).
Κοινωνικοί μετασχηματισμοί:
Α. Ορθόδοξη εκκλησία (αναγνωριζόταν από τους Οθωμανούς ως ηγεσία των υπόδουλων Ελλήνων) αποτελούνταν από:
Α. Ορθόδοξη εκκλησία (αναγνωριζόταν από τους Οθωμανούς ως ηγεσία των υπόδουλων Ελλήνων) αποτελούνταν από:
- κληρικούς που ήταν αντίθετοι στο Διαφωτισμό: φόβος για την ύπαρξη της ίδιας της εκκλησίας αλλά και όλου του έθνους
- κληρικούς που ασπάζονταν το Διαφωτισμό και στρέφονταν ενάντια στους Οθωμανού
Β. Φαναριώτες (Έλληνες ευγενείς που κατοικούσαν στο Φανάρι της Κων/πολης) :
Γ. Προεστοί:
- Μάθαιναν ξένες γλώσσες
- Σπούδαζαν στη Δύση
- Κάποιοι σταδιοδρομούσαν στην Οθωμανική Διοίκηση (ηγεμόνες σε παραδουνάβιες ηγεμονίες π.χ. Μολδαβία, Βλαχία) μέχρι την κήρυξη της επανάσταση που έχασαν τις θέσεις τους.
Γ. Προεστοί:
- Διοικούσαν ελληνικές κοινότητες
- Συγκέντρωναν τους φόρους και τους απέδιδαν στους Οθωμανούς
- Είχαν πολιτική εμπειρία και μεγάλες περιουσίες
- Μερικοί ασκούσαν επιρροή στους Τούρκους αξιωματούχους.
Δ. Έμποροι-Καραβοκύρηδες:
Ε. Κλέφτες:
ΣΤ. Αρματολοί:
- Καλή οικονομική κατάσταση
- Μερικοί έμποροι των παροικιών ενδιαφέρονταν για τη διάδοση των νεωτερικών ιδεών (τύπωναν βιβλία, ίδρυαν σχολεία, χορηγούσαν υποτροφίες).
Ε. Κλέφτες:
- Αγρότες που αναγκάζονταν ή επέλεγαν να καταφύγουν στα βουνά και ζούσαν με τη ληστεία.
- Συχνά τους υποστήριζαν οι απλοί άνθρωποι και τους υμνούσαν για την τόλμη του.
ΣΤ. Αρματολοί:
- Ανήκαν σε ένοπλα σώματα που στην αρχή τα είχαν οργανώσει οι Οθωμανοί για να τηρούν την τάξη.
- Συχνά γίνονταν οι αρματολοί κλέφτες και το αντίθετο.
Κινήματα εναντίον της Οθωμανικής Κυριαρχίας:
Αρχές 18ου αιώνα οι Έλληνες στράφηκαν στην ομόδοξη Ρωσία ζητώντας βοήθεια και οργανώθηκαν κάποια επαναστατικά κινήματα:
|
|
Νεοελληνικός Διαφωτισμός
(φορείς της διάδοσης των ιδεών των Διαφωτιστών ήταν Έμποροι και ταξιδευτές στην Ευρώπη):
(φορείς της διάδοσης των ιδεών των Διαφωτιστών ήταν Έμποροι και ταξιδευτές στην Ευρώπη):
- Η λογική δεν μπορεί μόνο να ερμηνεύσει αλλά και να αλλάξει τον κόσμο
- Η εκπαίδευση μπορεί να οδηγήσει στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
- Μέσα 18ου αιώνα δημιουργήθηκε ένα κίνημα που επεδίωκε τη διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού
- Σκοπός του: η Ιδεολογική προετοιμασία της διεκδίκησης της ελευθερίας
- Αναπτύχθηκε στις παροικίες + εμπορικά κέντρα του ελληνισμού (Σμύρνη, Χίος κ.ά).
- Ονομάστηκε αργότερα Νεοελληνικός Διαφωτισμός
Οι υποστηρικτές του Διαφωτισμού:
Αντιδράσεις στις Ιδέες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού:
- Θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό
- Τον συνέδεαν με την ιδέα της Ελευθερίας
- Πίστευαν ότι η εκπαίδευση έπρεπε να βασίζεται στις θετικές επιστήμες
- Να γίνεται στη λαϊκή γλώσσα
- Να στοχεύει στην ελευθερία
Αντιδράσεις στις Ιδέες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού:
- Κύκλοι του Πατριαρχείου και συντηρητικοί λόγιοι που θεωρούσαν τα διδάγματα των διαφωτιστών ανατρεπτικά της Ορθόδοξης πίστης.
Ρήγας Βελεστινλής:
|
|
Αδαμάντιος Κοραής:
Ανώνυμος: Άγνωστος συγγραφέας της «Ελληνικής Νομαρχίας» υποστήριζε με πάθος την ιδέα ότι οι Έλληνες πρέπει να αγωνιστούν μόνοι τους για την Ελευθερία τους. Άλλοι Εκπρόσωποι του Νεοελληνικού Διαφωτισμού: Κοσμάς Αιτωλός Ευγένιος Βούλγαρης Ιώσηπος Μοισιόδακας Δημήτριος Καταρτζής |
|