Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας
Μέσα από τα μάτια των μαθητών....
Δραστηριότητες:
- Για παρουσίαση της ενότητας πατήστε ΕΔΩ.
Γ. Γραμματική
1. Το άρθρο:
Πρόκειται για μια μονοσύλλαβη κλιτή λέξη, η οποία συνήθως βρίσκεται πριν από ουσιαστικά και επίθετα και δηλώνει το γένος τους: π.χ. τοῡ ναοῡ, τὰ δῶρα κ.ά.
Κλίση του άρθρου:
Ενικός αριθμός Πληθυντικός Αριθμός
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική ὁ ἡ τὸ οἱ αἱ τὰ
Γενική τοῦ τῆς τοῦ τῶν τῶν τῶν
Δοτική τῷ τῇ τῷ τοῖς ταῖς τοῖς
Αιτιατική τὸν τὴν τὸ τοὺς τὰς τὰ
Κλητική ὦ ὦ ὦ ὦ ὦ ὦ
Πρόκειται για μια μονοσύλλαβη κλιτή λέξη, η οποία συνήθως βρίσκεται πριν από ουσιαστικά και επίθετα και δηλώνει το γένος τους: π.χ. τοῡ ναοῡ, τὰ δῶρα κ.ά.
Κλίση του άρθρου:
Ενικός αριθμός Πληθυντικός Αριθμός
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική ὁ ἡ τὸ οἱ αἱ τὰ
Γενική τοῦ τῆς τοῦ τῶν τῶν τῶν
Δοτική τῷ τῇ τῷ τοῖς ταῖς τοῖς
Αιτιατική τὸν τὴν τὸ τοὺς τὰς τὰ
Κλητική ὦ ὦ ὦ ὦ ὦ ὦ
2. Ουσιαστικά Β΄ Κλίσης:
Στα αρχαία ελληνικά υπάρχουν τρεις κλίσεις ουσιαστικών: πρώτη, δεύτερη και τρίτη. Τα ουσιαστικά αρσενικού και θηλυκού γένους που έχουν κατάληξη -ος (πχ. ὁ θεός, ἡ ὀδός) καθώς και τα ουσιαστικά ουδετέρου γένους που έχουν κατάληξη σε -ον (π.χ. τὸ φυτόν) ανήκουν στη β κλίση και κλίνονται ως εξής:
Ενικός αριθμός
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική ὁ ἄνθρωπος ἡ ὀδός τὸ δένδρον
Γενική τοῦ ἀνθρώπου τῆς ὀδοῦ τοῦ δένδρου
Δοτική τῷ ἀνθρώπῳ τῇ ὀδῷ τῷ δένδρῳ
Αιτιατική τὸν ἄνθρωπον τὴν ὀδόν τὸ δένδρον
Κλητική ὦ ἄνθρωπε ὦ ὀδέ ὦ δένδρον
Πληθυντικός Αριθμός
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική: οἱ ἄνθρωποι αἱ ὀδοί τὰ δένδρα
Γενική: τῶν ἀνθρώπων τῶν ὀδῶν τῶν δένδρων
Δοτική: τοῖς ἀνθρώποις ταῖς ὀδοῖς τοῖς δένδροις
Αιτιατική: τοὺς ἀνθρώπους τὰς ὀδούς τὰ δένδρα
Κλητική: ὦ ἄνθρωποι ὦ ὀδοί ὦ δένδρα
Παρατηρήσεις:
1. Στον πληθυντικό των ουδετέρων το - α στην κατάληξη είναι βραχύχρονο.
2. Ο δίφθογγος -οι στο τέλος κλιτής λέξης είναι βραχύχρονος.
3. Όταν η γενική και η δοτική ενικού και πληθυντικού τονίζονται στη λήγουσα παίρνουν περισπωμένη: π.χ. τοῦ θεοῦ, τῷ θεῶ, τῶν θεῶν, τοῖς θεοῖς.
Στα αρχαία ελληνικά υπάρχουν τρεις κλίσεις ουσιαστικών: πρώτη, δεύτερη και τρίτη. Τα ουσιαστικά αρσενικού και θηλυκού γένους που έχουν κατάληξη -ος (πχ. ὁ θεός, ἡ ὀδός) καθώς και τα ουσιαστικά ουδετέρου γένους που έχουν κατάληξη σε -ον (π.χ. τὸ φυτόν) ανήκουν στη β κλίση και κλίνονται ως εξής:
Ενικός αριθμός
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική ὁ ἄνθρωπος ἡ ὀδός τὸ δένδρον
Γενική τοῦ ἀνθρώπου τῆς ὀδοῦ τοῦ δένδρου
Δοτική τῷ ἀνθρώπῳ τῇ ὀδῷ τῷ δένδρῳ
Αιτιατική τὸν ἄνθρωπον τὴν ὀδόν τὸ δένδρον
Κλητική ὦ ἄνθρωπε ὦ ὀδέ ὦ δένδρον
Πληθυντικός Αριθμός
αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική: οἱ ἄνθρωποι αἱ ὀδοί τὰ δένδρα
Γενική: τῶν ἀνθρώπων τῶν ὀδῶν τῶν δένδρων
Δοτική: τοῖς ἀνθρώποις ταῖς ὀδοῖς τοῖς δένδροις
Αιτιατική: τοὺς ἀνθρώπους τὰς ὀδούς τὰ δένδρα
Κλητική: ὦ ἄνθρωποι ὦ ὀδοί ὦ δένδρα
Παρατηρήσεις:
1. Στον πληθυντικό των ουδετέρων το - α στην κατάληξη είναι βραχύχρονο.
2. Ο δίφθογγος -οι στο τέλος κλιτής λέξης είναι βραχύχρονος.
3. Όταν η γενική και η δοτική ενικού και πληθυντικού τονίζονται στη λήγουσα παίρνουν περισπωμένη: π.χ. τοῦ θεοῦ, τῷ θεῶ, τῶν θεῶν, τοῖς θεοῖς.
Δραστηριότητες:
3. Προσωπικές Αντωνυμίες:
Αντωνυμίες, γενικά, ονομάζονται οι κλιτές λέξεις που έχουν ρόλο ονομάτων (ουσιαστικών επιθέτων). Οι προσωπικές αντωνυμίες χρησιμοποιούνται αντί των τριών προσώπων:
Κλίση προσωπικής αντωνυμίας:
Ενικός αριθμός
α' πρόσωπο β' πρόσωπο γ' πρόσωπο
Ονομαστική ἐγὼ σὺ αὐτός, ἐκεῖνος
Γενική ἐμοῦ, μου σοῦ, σου (οὗ)
Δοτική ἐμοί, μοι, σοί, σοί (οἷ, οἱ)
Αιτιατική ἐμέ, με σέ, σε (ἕ)
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική ἡμεῖς ὑμεῖς (σφεῖς)
Γενική ἡμῶν ὑμῶν (σφῶν)
Δοτική ἡμῖν ὑμῖν σφίσι(ν)
Αιτιατική ἡμᾶς ὑμᾶς (σφᾶς)
Σημειώσεις:
1. Οι αντωνυμίες δεν έχουν κλητική.
Αντωνυμίες, γενικά, ονομάζονται οι κλιτές λέξεις που έχουν ρόλο ονομάτων (ουσιαστικών επιθέτων). Οι προσωπικές αντωνυμίες χρησιμοποιούνται αντί των τριών προσώπων:
- Πρώτο πρόσωπο είναι εκείνο που ενεργεί: ἐγώ
- Δεύτερο πρόσωπο είναι εκείνο στο οποίο απευθυνόμαστε: ἐσύ
- Τρίτο πρόσωπο είναι εκείνο για το οποίο γίνεται λόγος: αὐτός, ἐκεῖνος, κ.τ.λ.
Κλίση προσωπικής αντωνυμίας:
Ενικός αριθμός
α' πρόσωπο β' πρόσωπο γ' πρόσωπο
Ονομαστική ἐγὼ σὺ αὐτός, ἐκεῖνος
Γενική ἐμοῦ, μου σοῦ, σου (οὗ)
Δοτική ἐμοί, μοι, σοί, σοί (οἷ, οἱ)
Αιτιατική ἐμέ, με σέ, σε (ἕ)
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική ἡμεῖς ὑμεῖς (σφεῖς)
Γενική ἡμῶν ὑμῶν (σφῶν)
Δοτική ἡμῖν ὑμῖν σφίσι(ν)
Αιτιατική ἡμᾶς ὑμᾶς (σφᾶς)
Σημειώσεις:
1. Οι αντωνυμίες δεν έχουν κλητική.
Δραστηριότητα:
- Για μια δραστηριότητα εμπέδωσης της ενότητας πατήστε ΕΔΩ.