ΜΕΡΟΣ Α΄
Η Καλλιπάτειρα:
Το κείμενο του Παυσανία, αναφέρεται στη Ροδίτισσα Καλλιπάτειρα, η οποία αψήφησε τους νόμους (σύμφωνα με τους οποίους απαγορευόταν στις γυναίκες να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες) και εισήλθε μεταμφιεσμένη στο χώρο των Αγώνων. Οι Ελλανοδίκες δεν την τιμώρησαν σεβόμενοι το γεγονός ότι οι συγγενείς της είχαν στεφθεί ολυμπιονίκες. |
Μέρος Γ΄
ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ
Οι μετοχές είναι ρηματικά επίθετα γιατί:
α) διαθέτουν χρόνους, διαθέσεις και επιδέχονται συμπληρώματα όπως και τα ρήματα (υποκείμενο, αντικείμενο)
β) έχουν γένη, αριθμούς και πτώσεις, όπως και τα επίθετα.
Είδη των μετοχών:
α) επιθετικές: χρησιμοποιούνται σαν επίθετα.
β) κατηγορηματικές: έχουν θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού ή κατηγορουμένου.
γ)επιρρηματικές: έχουν θέση επιρρηματικού προσδιορισμού.
Επιθετικές Μετοχές:
Συνοδεύονται συνήθως από άρθρο και λειτουργούν:
α) ως επίθετα (προσδιορίζουν ουσιαστικά ή αντωνυμίες)
β) ως ουσιαστικοποιημένες μετοχές (το ουσιαστικό που προσδιορίζουν παραλείπεται)
Η επιθετική μετοχή χρησιμοποιείται ως: υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, κατηγορούμενο, επιθετικός προσδιορισμός, κατηγορηματικός προσδιορισμός, παράθεση, επεξήγηση, εμπρόθετος προσδιορισμός, ονοματικός ετερόπτωτος, δοτική προσωπική.
Παραδείγματα:
Κατηγορηματικές Μετοχές:
Οι κατηγορηματικές μετοχές βρίσκονται δίπλα σε συγκεκριμένα ρήματα και στη μετάφραση συνοδεύονται από το ότι ή το να:
α) συνδετικά ρήματα
β) ρήματα που σημαίνουν αρχή και τέλος
γ) ρήματα που σημαίνουν ανοχή, καρτερία, κόπο
δ) αισθητικά, γνωστικά, δεικτικά ρήματα
ε) ρήματα που σημαίνουν μάθηση,
στ) ρήματα μνήμης ή λήθης
ζ) ρήματα που σημαίνουν δήλωση, αγγελία, έλεγχο
η) ρήματα που σημαίνουν ψυχικό πάθος
θ) συγκεκριμένα ρήματα εὖ/καλῶς/κακῶς/δίκαια ποιῶ, χαρίζομαι, ἀδικῶ, νικῶ, περιγίγνομαι, κρατῶ, ἡττῶμαι, λείπομαι
Παραδείγματα:
Επιρρηματικές Μετοχές:
Οι επιρρηματικές μετοχές χρησιμοποιούνται ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί και δηλώνουν επιρρηματικές σχέσεις. Έτσι διακρίνονται σε: α) χρονικές, β)υποθετικές, γ) αιτιολογικές, δ) τελικές (=του σκοπού), ε) εναντιωματικές στ) τροπικές.
Παραδείγματα:
Το Υποκείμενο της Μετοχής:
Γενικά το υποκείμενο της μετοχής συμφωνεί με αυτή κατά γένος, αριθμό και πτώση. Όταν το υποκείμενο της μετοχής έχει και άλλο ρόλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή λέγεται συνημμένη. Όταν το υποκείμενό της δεν έχει άλλο ρόλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή λέγεται απόλυτη και τίθεται σε πτώση γενική (όπως φυσικά και το υποκείμενό της).
Παραδείγματα:
Διαδραστικές Ασκήσεις:
Οι μετοχές είναι ρηματικά επίθετα γιατί:
α) διαθέτουν χρόνους, διαθέσεις και επιδέχονται συμπληρώματα όπως και τα ρήματα (υποκείμενο, αντικείμενο)
β) έχουν γένη, αριθμούς και πτώσεις, όπως και τα επίθετα.
Είδη των μετοχών:
α) επιθετικές: χρησιμοποιούνται σαν επίθετα.
β) κατηγορηματικές: έχουν θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού ή κατηγορουμένου.
γ)επιρρηματικές: έχουν θέση επιρρηματικού προσδιορισμού.
Επιθετικές Μετοχές:
Συνοδεύονται συνήθως από άρθρο και λειτουργούν:
α) ως επίθετα (προσδιορίζουν ουσιαστικά ή αντωνυμίες)
β) ως ουσιαστικοποιημένες μετοχές (το ουσιαστικό που προσδιορίζουν παραλείπεται)
Η επιθετική μετοχή χρησιμοποιείται ως: υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, κατηγορούμενο, επιθετικός προσδιορισμός, κατηγορηματικός προσδιορισμός, παράθεση, επεξήγηση, εμπρόθετος προσδιορισμός, ονοματικός ετερόπτωτος, δοτική προσωπική.
Παραδείγματα:
- Αἱ πόλεις αἱ δημοκρατούμεναι τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις διοικοῦνται.
- Κῦρος ἐκάλεσε τούς πολιορκοῦντας τήν Μίλητον.
- Οἱ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ συμφέρον βούλονται.
Κατηγορηματικές Μετοχές:
Οι κατηγορηματικές μετοχές βρίσκονται δίπλα σε συγκεκριμένα ρήματα και στη μετάφραση συνοδεύονται από το ότι ή το να:
α) συνδετικά ρήματα
β) ρήματα που σημαίνουν αρχή και τέλος
γ) ρήματα που σημαίνουν ανοχή, καρτερία, κόπο
δ) αισθητικά, γνωστικά, δεικτικά ρήματα
ε) ρήματα που σημαίνουν μάθηση,
στ) ρήματα μνήμης ή λήθης
ζ) ρήματα που σημαίνουν δήλωση, αγγελία, έλεγχο
η) ρήματα που σημαίνουν ψυχικό πάθος
θ) συγκεκριμένα ρήματα εὖ/καλῶς/κακῶς/δίκαια ποιῶ, χαρίζομαι, ἀδικῶ, νικῶ, περιγίγνομαι, κρατῶ, ἡττῶμαι, λείπομαι
Παραδείγματα:
- Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα.
- Σωκράτης ἐδείκνυε ἑαυτὸν καλὸν κἀγαθὸν ὄντα.
- Οἱ Θηβαῖοι ἔγνωσαν ἐξηπατημένοι.
- Δῆλος ἦν ἐπιθυμῶν προσελθεῖν.
Επιρρηματικές Μετοχές:
Οι επιρρηματικές μετοχές χρησιμοποιούνται ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί και δηλώνουν επιρρηματικές σχέσεις. Έτσι διακρίνονται σε: α) χρονικές, β)υποθετικές, γ) αιτιολογικές, δ) τελικές (=του σκοπού), ε) εναντιωματικές στ) τροπικές.
Παραδείγματα:
- Ἀκούσαντες ταῦτα οἱ στρατιῶται παρεσκευάσαντο πρός μάχην.
- Οἱ στρατιῶται ἀνεχώρησαν οὐδέν ἀδικήσοντες.
- Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον.
- Οἱ στρατιῶται ὁρῶντες τά γιγνόμενα ἔφευγον πρός τά πλοῖα.
Το Υποκείμενο της Μετοχής:
Γενικά το υποκείμενο της μετοχής συμφωνεί με αυτή κατά γένος, αριθμό και πτώση. Όταν το υποκείμενο της μετοχής έχει και άλλο ρόλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή λέγεται συνημμένη. Όταν το υποκείμενό της δεν έχει άλλο ρόλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή λέγεται απόλυτη και τίθεται σε πτώση γενική (όπως φυσικά και το υποκείμενό της).
Παραδείγματα:
- Οἱ στρατιῶται ὁρῶντες τά γιγνόμενα ἔφευγον πρός τά πλοῖα (συνημμένη μετοχή).
- Τούτων λεχθέντων ἀνέστησαν καί ἀπελθόντες κατέκαον τάς ἁμάξας καί τάς σκηνάς (απόλυτη μετοχή)
Διαδραστικές Ασκήσεις:
- Σχηματισμός μετοχών: Σταυρόλεξο, Άσκηση
- Εντοπισμός Μετοχών: Άσκηση
- Να βρεθεί το είδος των Μετοχών: Άσκηση 1, Άσκηση 2.
- Να χαρακτηριστούν οι μετοχές ως συνημμένες ή απόλυτες: Άσκηση 1, Άσκηση 2.
- Διαδραστική Άσκηση Βιβλίου