Β.ΙΙ. 1 και 2: Η εξάπλωση των Αράβων και το εμπόριο και πολιτισμός του Ισλάμ
1. Η εξάπλωση των Αράβων
Η εξάπλωση των Αράβων οφείλεται στην συνένωσή τους, στο όνομα της θρησκείας του Ισλάμ (=αφοσίωση και πίστη στο θέλημα του Θεού). Ιδρυτής της θρησκείας ήταν ο Μωάμεθ. Μωάμεθ: οδηγός καραβανιών και έτσι ταξίδευε πολύ σε χώρες της εγγύς Ανατολής· είχε γνωρίσει τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό. Στηριζόμενος σε αυτές τις δύο θρησκείες, ίδρυσε μια νέα αλλά διώχθηκε από την πατρίδα του την Μέκκα, το 622 και κατέφυγε στην Μεδίνα. Το έτος αυτό (έτος της Εγίρας –αποδημίας) καθιερώθηκε ως η αφετηρία του χρονολογικού συστήματος των Αράβων |
Κοράνι (λόγος θεού): Το ιερό βιβλίο της νέας θρησκείας, που απαιτούσε από τους πιστούς (μουσλίμ) να διαδώσουν το Ισλάμ με ιερό πόλεμο (τζιχάντ) κατά των απίστων. Όσοι σκοτώνονταν στον πόλεμο θα γινόταν μάρτυρες πίστης και θα κέρδιζαν την αιώνια ζωή (βλ. παράθεμα βιβλίου α, σελ. 26).
Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ: οι ισλαμιστές με την καθοδήγηση του χαλίφη (διάδοχος του προφήτη και τοποτηρητής), παρερμηνεύοντας την αντίληψη του ιερού πολέμου, εξόρμησαν από τη Χερσόνησό τους και σύντριψαν τον βυζαντινό στρατό (636: Μάχη Γιαρμούκ). Μέσα σε λίγα χρόνια κατέκτησαν: Παλαιστίνη, Μεσοποταμία, Αίγυπτος, Συρία, Σερβία και περιόρισαν το βυζαντινό κράτος μέχρι την Μ.Ασία (βλ. χάρτη σελ. 27).
Μετά τον θάνατο του Μωάμεθ: οι ισλαμιστές με την καθοδήγηση του χαλίφη (διάδοχος του προφήτη και τοποτηρητής), παρερμηνεύοντας την αντίληψη του ιερού πολέμου, εξόρμησαν από τη Χερσόνησό τους και σύντριψαν τον βυζαντινό στρατό (636: Μάχη Γιαρμούκ). Μέσα σε λίγα χρόνια κατέκτησαν: Παλαιστίνη, Μεσοποταμία, Αίγυπτος, Συρία, Σερβία και περιόρισαν το βυζαντινό κράτος μέχρι την Μ.Ασία (βλ. χάρτη σελ. 27).
Λόγοι εξάπλωσης Αράβων:
- η εξάντληση Βυζαντινών και Περσών από τους μεταξύ του πολέμους
- η αντιπαράθεση της Κων/πολης με τις ανατολικές επαρχίες, στις οποίες κυριαρχούσε ο Μονοφυσιτισμός και τελικά ενσωματώθηκαν στον χαλιφάτο.
Εξάπλωση των Αράβων: Μετά την κατάκτηση της Καρχηδόνας οι Άραβες έφτασαν:
α) στα δυτικά, και αφού πέρασαν το Γιβραλτάρ μέχρι και την κατάκτηση της Ισπανίας σταμάτησαν όταν αναχαιτίστηκαν στο Πουατιέ από τους Φράγκους.
β) στα ανατολικά, από την ξηρά σταμάτησαν στην οροσειρά του Ταύρου, ενώ μέσω της θάλασσας και λόγω της τεχνογνωσίας τους, κατέκτησαν την Κύπρο, την Ρόδο, την Κω, την Χίο, την Κρήτη (9ος αιώνας), την Σικελία. Τέλος, πολιόρκησαν δύο φορές την Κων/πολη (674-678, 717-718). Οι βυζαντινοί τους απέκρουσαν με την βοήθεια των ισχυρών τειχών της πόλης και τη χρήση του υγρού πυρός (επινόηση του Καλλίνικου).
α) στα δυτικά, και αφού πέρασαν το Γιβραλτάρ μέχρι και την κατάκτηση της Ισπανίας σταμάτησαν όταν αναχαιτίστηκαν στο Πουατιέ από τους Φράγκους.
β) στα ανατολικά, από την ξηρά σταμάτησαν στην οροσειρά του Ταύρου, ενώ μέσω της θάλασσας και λόγω της τεχνογνωσίας τους, κατέκτησαν την Κύπρο, την Ρόδο, την Κω, την Χίο, την Κρήτη (9ος αιώνας), την Σικελία. Τέλος, πολιόρκησαν δύο φορές την Κων/πολη (674-678, 717-718). Οι βυζαντινοί τους απέκρουσαν με την βοήθεια των ισχυρών τειχών της πόλης και τη χρήση του υγρού πυρός (επινόηση του Καλλίνικου).
Συνέπειες αραβικής επέκτασης:
- διάσπαση του μεσογειακού κόσμου
- εδαφική συρρίκνωση-απώλεια σημαντικών αστικών κέντρων
- μείωση αγροτικής παραγωγής
- αρνητική επίδραση του εμπορίου.
Δραστηριότητες:
- Για την εξάπλωση των Αράβων μπορείτε να μελετήσετε έναν διαδραστικό χάρτη πατώντας ΕΔΩ.
- Για την επέκταση των Αράβων και τη σύγκρουσή τους με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μπορείτε να δείτε ένα βίντεο πατώντας ΕΔΩ.
- Για τη ζωή του Μωάμεθ και την επέκταση του αραβικού κόσμου μπορείτε να δείτε ένα βίντεο πατώντας ΕΔΩ.