Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων
Δραστηριότητες:
- Για την παρουσίαση της διδακτικής ενότητας από τον Χρ. Τσατσούρη πατήστε ΕΔΩ.
- Ασκήσεις Κατανόησης Κειμένου (σελ. 20):
Συλλαβισμός:
Στα αρχαία ελληνικά γλώσσα ονομάζομαι συλλαβή το μέρος της λέξης, που περιέχει ένα ή περισσότερα σύμφωνα μαζί με ένα φωνήεν ή δίφθογγο π.χ. νέ-ος.
Οι λέξεις διακρίνονται σε:
=> Η τελευταία συλλαβή κάθε λέξης λέγεται λήγουσα, η προτελευταία παραλήγουσα, η πριν την προτελαυταία προπαραλήγουσα και η πρώτη ονομάζεται αρχική. λέγεται αρχική.
Οι συλλαβές στα αρχαία ελληνικά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το χρόνο του φωνήεντος που περιέχουν:
α) βραχύχρονη (αυτή που περιέχει ένα βραχύχρονο φωνήεν: νέ-ος)
β) μακρόχρονη (αυτή που περιέχει ένα μακρόχρονο φωνήεν: ζω-ή)
γ) θέσει μακρόχρονη (αυτή που περιέχει ένα βραχύχρονο φωνήεν αλλά μετά από αυτό υπάρχουν δύο ή περισσότερα σύμφωνα ή ένα διπλό σύμφωνο: εχθρός).
Οι λέξεις διακρίνονται σε:
- μονοσύλλαβες, αν αποτελούνται από μία συλλαβή,
- δισύλλαβες, αν αποτελούνται από δύο συλλαβές,
- τρισύλλαβες, αν αποτελούνται από τρεις συλλαβές,
- και πολυσύλλαβες αν αποτελούνται από τρεις και πάνω συλλαβές.
=> Η τελευταία συλλαβή κάθε λέξης λέγεται λήγουσα, η προτελευταία παραλήγουσα, η πριν την προτελαυταία προπαραλήγουσα και η πρώτη ονομάζεται αρχική. λέγεται αρχική.
Οι συλλαβές στα αρχαία ελληνικά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το χρόνο του φωνήεντος που περιέχουν:
α) βραχύχρονη (αυτή που περιέχει ένα βραχύχρονο φωνήεν: νέ-ος)
β) μακρόχρονη (αυτή που περιέχει ένα μακρόχρονο φωνήεν: ζω-ή)
γ) θέσει μακρόχρονη (αυτή που περιέχει ένα βραχύχρονο φωνήεν αλλά μετά από αυτό υπάρχουν δύο ή περισσότερα σύμφωνα ή ένα διπλό σύμφωνο: εχθρός).
Τόνοι και πνεύματα των αρχαίων Ελληνικών:
Οι τόνοι στα αρχαία ελληνικά είναι τρεις: η οξεία ( ´ ), η βαρεία ( ` ) και η περισπωμένη ( ῀ ).
Μια αρχαία ελληνική λέξη μπορεί να τονιστεί στη λήγουσα, στην παραλήγουσα και στην προπαραλήγουσα συλλαβή και ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζεται μπορεί να είναι:
Μια αρχαία ελληνική λέξη μπορεί να τονιστεί στη λήγουσα, στην παραλήγουσα και στην προπαραλήγουσα συλλαβή και ανάλογα με τη συλλαβή στην οποία τονίζεται μπορεί να είναι:
- Οξύτονη (τονίζεται στη λήγουσα με οξεία),
- Περισπώμενη (τονίζεται στη λήγουσα με περισπωμένη),
- Παροξύτονη (τονίζεται στην παραλήγουσα με οξεία),
- Προπερισπώμενη (τονίζεται στην παραλήγουσα με περισπωμένη)
- Προπαροξύτονη (τονίζεται στην προπαραλήγουσα με οξεία).
Κανόνες τονισμού:
- Όταν τονίζεται μια λέξη στην προπαραλήγουσα παίρνει πάντα οξεία
- Τα βραχύχρονα φωνήεντα (ο, ε) όταν τονίζονται παίρνουν πάντα οξεία
- Όταν τονίζεται η παραλήγουσα παίρνει οξεία πάντα, εφόσον η λήγουσα είναι μακρόχρονη.
- Όταν τονίζεται η παραλήγουσα παίρνει πάντα περισπωμένη, εφόσον η λήγουσα είναι βραχύχρονη.
- Όταν η λήγουσα είναι μακρόχρονη, ο τόνος κατεβαίνει από την προπαραλήγουσα στην παραλήγουσα.
- Όταν ένα ουσιαστικό, που βρίσκεται στη γενική ή στη δοτική πτώση τονίζεται στη λήγουσα παίρνει πάντα περισπωμένη.
Πνεύματα:
Στα αρχαία ελληνικά, όταν μια λέξη αρχίζει από φωνήεν, δίφθογγο ή το σύμφωνο -ρ-, πάνω από το πρώτο γράμμα εμφανίζεται ένα σημάδι που ονομάζεται πνεύμα. Υπάρχουν δύο ειδών πνεύματα η ψιλή ( ᾽ ) και η δασεία ( ῾ ).
Στα αρχαία ελληνικά, όταν μια λέξη αρχίζει από φωνήεν, δίφθογγο ή το σύμφωνο -ρ-, πάνω από το πρώτο γράμμα εμφανίζεται ένα σημάδι που ονομάζεται πνεύμα. Υπάρχουν δύο ειδών πνεύματα η ψιλή ( ᾽ ) και η δασεία ( ῾ ).
- Οι περισσότερες λέξεις που αρχίζουν από φωνήεν ή από δίφθογγο παίρνουν ψιλή.
- Δασεία βάζουμε πάνω στο υ και στο ρ και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις, όπως διαπιστώνουμε από την Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής.