ΙΙ.1. Ο Ιουστινιανός και το έργο του
α. Η πολιτική του Ιουστινιανού:
Ιουστινιανός (527-565 μ.Χ.): αυτοκράτορας του Βυζαντίου, που διαδέχθηκε τον Ιουστίνο. Είχε πολλές ικανότητες και ήταν χαρισματικός ηγέτης, είχε σπουδαία μόρφωση και είχε ως σκοπό να αποκαταστήσει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία στην παλιά της έκταση. Όραμά του: ένα κράτος, μια εκκλησία, μια νομοθεσία.
β. Εσωτερική πολιτική
Δήμοι: δημοτικές οργανώσεις του λαού της πρωτεύουσας και ο κάθε δήμος είχε πολιτικό και στρατιωτικό τμήμα. Παράλληλα έμοιαζαν με αθλητικά σωματεία και ανάλογα με το χρώμα του ηνιόχου στον ιππόδρομο, έπαιρναν και το όνομά τους.
Στον ιππόδρομο είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν την κριτική τους στον αυτοκράτορα και να αποδοκιμάσουν ή να επιδοκιμάσουν τις ενέργειές του. Η διαμαρτυρία αυτή πήρε έκταση εμφύλιας διαμάχης με τη Στάση του Νίκα (532). Ο Ιουστινιανός με τη βοήθεια της Θεοδώρας, την αντιμετώπισε με επιτυχία και περιόρισε τη δύναμη των δήμων.
Ιουστινιανός (527-565 μ.Χ.): αυτοκράτορας του Βυζαντίου, που διαδέχθηκε τον Ιουστίνο. Είχε πολλές ικανότητες και ήταν χαρισματικός ηγέτης, είχε σπουδαία μόρφωση και είχε ως σκοπό να αποκαταστήσει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία στην παλιά της έκταση. Όραμά του: ένα κράτος, μια εκκλησία, μια νομοθεσία.
β. Εσωτερική πολιτική
Δήμοι: δημοτικές οργανώσεις του λαού της πρωτεύουσας και ο κάθε δήμος είχε πολιτικό και στρατιωτικό τμήμα. Παράλληλα έμοιαζαν με αθλητικά σωματεία και ανάλογα με το χρώμα του ηνιόχου στον ιππόδρομο, έπαιρναν και το όνομά τους.
Στον ιππόδρομο είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν την κριτική τους στον αυτοκράτορα και να αποδοκιμάσουν ή να επιδοκιμάσουν τις ενέργειές του. Η διαμαρτυρία αυτή πήρε έκταση εμφύλιας διαμάχης με τη Στάση του Νίκα (532). Ο Ιουστινιανός με τη βοήθεια της Θεοδώρας, την αντιμετώπισε με επιτυχία και περιόρισε τη δύναμη των δήμων.
Αγώνας κατά των Δυνατών: Ο Ιουστινιανός έλαβε σημαντικά μέτρα για να περιορίσει τη δύναμη των πλούσιων γαιοκτημόνων και να προστατεύσει τους μικροϊδιοκτήτες.
Θρησκευτική πολιτική: Προσπάθησε με κάθε τρόπο να καταπολεμήσει την ειδωλολατρία και τις αιρέσεις και να επιβάλλει τον χριστιανισμό. Έτσι, έκλεισε την φιλοσοφική σχολή της Αθήνας (Νεοπλατωνικής Ακαδημίας) και διέδωσε τον χριστιανισμό στους λαούς του Καυκάσου και της Ανατολικής Αφρικής.
Θρησκευτική πολιτική: Προσπάθησε με κάθε τρόπο να καταπολεμήσει την ειδωλολατρία και τις αιρέσεις και να επιβάλλει τον χριστιανισμό. Έτσι, έκλεισε την φιλοσοφική σχολή της Αθήνας (Νεοπλατωνικής Ακαδημίας) και διέδωσε τον χριστιανισμό στους λαούς του Καυκάσου και της Ανατολικής Αφρικής.
Η νομοθεσία: Το σημαντικότερο έργο του Ιουστινιανού ήταν η αναθεώρηση και κωδικοποίηση της υπάρχουσας νομοθεσίας. Οι νόμοι που υπήρχαν μέχρι τότε ήταν πολλοί και πολύπλοκοι και γι αυτό δυσκόλευαν τους δικαστές στην απονομή της δικαιοσύνης.
Έτσι εκδόθηκαν:
i. Ιουστινιάνειος Κώδικας: περιλάμβανε όλους τους νόμους που είχαν εκδοθεί πριν τον Ιουστινιανό.
ii. Πανδέκτης: επιλογή από γνώμες Ρωμαίων νομοθετών
iii. Εισηγήσεις: σύνοψη της νομοθεσίας που δινόταν ως εγχειρίδιο στους σπουδαστές της Νομικής.
iv. Νεαρές: οι νέοι νόμοι που γράφτηκαν μετά το 534 και γράφτηκαν στα ελληνικά γιατί οι κάτοικοι του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας δεν γνώριζαν λατινικά.
Έτσι εκδόθηκαν:
i. Ιουστινιάνειος Κώδικας: περιλάμβανε όλους τους νόμους που είχαν εκδοθεί πριν τον Ιουστινιανό.
ii. Πανδέκτης: επιλογή από γνώμες Ρωμαίων νομοθετών
iii. Εισηγήσεις: σύνοψη της νομοθεσίας που δινόταν ως εγχειρίδιο στους σπουδαστές της Νομικής.
iv. Νεαρές: οι νέοι νόμοι που γράφτηκαν μετά το 534 και γράφτηκαν στα ελληνικά γιατί οι κάτοικοι του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας δεν γνώριζαν λατινικά.
γ. Εξωτερική πολιτική
Στόχος του Ιουστινιανού: ήταν να αποκαταστήσει την ρωμαϊκή αυτοκρατορία (δηλαδή να επανακτήσει την ρωμαϊκή δύση και να διώξει τους Γερμανούς).
Έτσι:
a.Στράφηκε εναντίον του ήδη ετοιμόρροπου κράτους των Βανδάλων στα βόρεια της Αφρικής (533-534 μ.Χ).
b.Ο πόλεμος εναντίον των Οστρογότθων στην Ιταλία ήταν σκληρός, κράτησε 20 χρόνια και εξάντλησε το βυζαντινό κράτος (535-555 μ.Χ.).
c.Από το Βησιγοτθικό Βασίλειο στην Ισπανία ανέκτησε μόνο τις παράκτιες περιοχές.
d.Παράλληλα με τους αγώνες στη Δύση, ο Ιουστινιανός υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο εχθρό στην ανατολή, τους Πέρσες. Και οι δύο (Βυζαντινοί και Πέρσες) προσπαθούσαν να κατακτήσουν την ίδια περιοχή. Όμως το 562 μ.Χ. ο Ιουστινιανός και ο Χοσρόης Α΄ υπέγραψαν ειρήνη για 50 χρόνια.
e.Καθώς ο Ιουστινιανός ήταν απασχολημένος με τους πολέμους σε ανατολή και δύση, απέσυρε τα στρατεύματα από το Δούναβη και έτσι οι Σλάβοι και οι Ούνοι άρχισαν επιδρομές σε όλη τα Βαλκάνια.
=> Συμπερασματικά: οι διαρκείς πόλεμοι, αν και αποκατέστησαν ένα μέρος της αίγλης του ρωμαϊκού κράτους, εξάντλησαν οικονομικά και στρατιωτικά το βυζαντινό κράτος και απογύμνωσαν τα εδάφη.
Στόχος του Ιουστινιανού: ήταν να αποκαταστήσει την ρωμαϊκή αυτοκρατορία (δηλαδή να επανακτήσει την ρωμαϊκή δύση και να διώξει τους Γερμανούς).
Έτσι:
a.Στράφηκε εναντίον του ήδη ετοιμόρροπου κράτους των Βανδάλων στα βόρεια της Αφρικής (533-534 μ.Χ).
b.Ο πόλεμος εναντίον των Οστρογότθων στην Ιταλία ήταν σκληρός, κράτησε 20 χρόνια και εξάντλησε το βυζαντινό κράτος (535-555 μ.Χ.).
c.Από το Βησιγοτθικό Βασίλειο στην Ισπανία ανέκτησε μόνο τις παράκτιες περιοχές.
d.Παράλληλα με τους αγώνες στη Δύση, ο Ιουστινιανός υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο εχθρό στην ανατολή, τους Πέρσες. Και οι δύο (Βυζαντινοί και Πέρσες) προσπαθούσαν να κατακτήσουν την ίδια περιοχή. Όμως το 562 μ.Χ. ο Ιουστινιανός και ο Χοσρόης Α΄ υπέγραψαν ειρήνη για 50 χρόνια.
e.Καθώς ο Ιουστινιανός ήταν απασχολημένος με τους πολέμους σε ανατολή και δύση, απέσυρε τα στρατεύματα από το Δούναβη και έτσι οι Σλάβοι και οι Ούνοι άρχισαν επιδρομές σε όλη τα Βαλκάνια.
=> Συμπερασματικά: οι διαρκείς πόλεμοι, αν και αποκατέστησαν ένα μέρος της αίγλης του ρωμαϊκού κράτους, εξάντλησαν οικονομικά και στρατιωτικά το βυζαντινό κράτος και απογύμνωσαν τα εδάφη.
δ. Κτίσματα και Αγία Σοφία
Στα χρόνια του Ιουστινιανού, κατασκευάστηκαν πολλά έργα για την άμυνα (φρούρια και τείχη), τη θρησκεία (ναοί), την υποδομή και την κοινή ωφέλεια (δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία, αποθήκες σιτηρών).
Το λαμπρότερο κτίσμα της Κωνσταντινούπολης ήταν η Αγία Σοφία.
Χαρακτηριστικά της ναοδομίας: Ο ναός της Αγίας Σοφίας είναι τεχνοτροπίας βασιλικής με τρούλο (πρόκειται για συνδυασμό μακρόστενων ρωμαϊκών κτιρίων με περίκεντρα, κυκλικά κτίρια).
Αρχιτέκτονες: Ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο σχεδίασαν τον ναό και επόπτευαν τις εργασίες του. Έδωσαν αίσθηση στο κέντρο. Το κτίριο είναι σχεδόν τετράγωνο, καθώς τέσσερις πεσσοί συνδέονται μεταξύ τους με τόξα και δημιουργούν ένα στεφάνι, πάνω στο οποίο στηρίζεται ο τρούλος (βλ. φωτογραφίες του βιβλίου σελ. 18). Το φως εισδύει άπλετο από τα πολλά παράθυρα που υπάρχουν και πλημμυρίζει τον ναό.
Στα χρόνια του Ιουστινιανού, κατασκευάστηκαν πολλά έργα για την άμυνα (φρούρια και τείχη), τη θρησκεία (ναοί), την υποδομή και την κοινή ωφέλεια (δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία, αποθήκες σιτηρών).
Το λαμπρότερο κτίσμα της Κωνσταντινούπολης ήταν η Αγία Σοφία.
Χαρακτηριστικά της ναοδομίας: Ο ναός της Αγίας Σοφίας είναι τεχνοτροπίας βασιλικής με τρούλο (πρόκειται για συνδυασμό μακρόστενων ρωμαϊκών κτιρίων με περίκεντρα, κυκλικά κτίρια).
Αρχιτέκτονες: Ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο σχεδίασαν τον ναό και επόπτευαν τις εργασίες του. Έδωσαν αίσθηση στο κέντρο. Το κτίριο είναι σχεδόν τετράγωνο, καθώς τέσσερις πεσσοί συνδέονται μεταξύ τους με τόξα και δημιουργούν ένα στεφάνι, πάνω στο οποίο στηρίζεται ο τρούλος (βλ. φωτογραφίες του βιβλίου σελ. 18). Το φως εισδύει άπλετο από τα πολλά παράθυρα που υπάρχουν και πλημμυρίζει τον ναό.
Δραστηριότητες
=> Συμπληρώστε μια φόρμα εμπέδωσης της ενότητας πατώντας ΕΔΩ.
=> Συμπληρώστε μια φόρμα εμπέδωσης της ενότητας πατώντας ΕΔΩ.
- Για την κατασκευή του ιπποδρόμου και τη στάση του Νίκα μπορείτε να δείτε ένα ακόμα βίντεο πατώντας ΕΔΩ.
- Διαβάστε για τη Στάση του Νίκα πατώντας ΕΔΩ.
- Για μια εικονική περιήγηση στην Αγία Σοφία πατήστε ΕΔΩ.
- Για να παρακολουθήσετε ένα βίντεο για την κατασκευή και την ιστορία της Αγίας Σοφίας πατήστε ΕΔΩ.