5. O Μυκηναϊκός Κόσμος - 6. Μυκηναϊκή Θρησκεία και Τέχνη
Χρονολογικό Πλαίσιο
- 3000-2000 π.Χ.: παράλληλα με την ακμή του κυκλαδικού πολιτισμού στην ηπειρωτική Ελλάδα υπάρχει ένα άλλος πολιτισμός. Από ανασκαφές προκύπτει ότι υπήρχε στην Αργολίδα ένας άλλος πολιτισμός , οχυρωμένος με την ύπαρξη κάποιου ηγεμόνα. Οι κάτοικοί του χρησιμοποιούν το χαλκό και ασχολούνται με τη γεωργία.
- τέλη 2000: άφιξη στην νότια ηπειρωτική Ελλάδα νέων φύλων. Οι κάθοδος των πρώτων ελληνικών πληθυσμών ολοκληρώνεται το 1900 π.Χ.
- 1600 π.Χ.: οι φτωχοί κάτοικοι των περιοχών αυτών δέχονται τις επιδράσεις των δύο άλλων πολιτισμών, με τους οποίους ήρθαν σε επαφή και αναπτύσσουν το δικό τους, τον Μυκηναϊκό. Λόγω της έλλειψης ευρημάτων οι γνώσεις μας για τους πρώτους αιώνες του πολιτισμού αυτού (1600- 1400 π.Χ) είναι περιορισμένες. Ωστόσο, αν και η Κρήτη παραμένει κυρίαρχη δύναμη στον ελλαδικό χώρο, οι Μυκηναίοι αρχίζουν να ισχυροποιούνται σταδιακά, να έρχονται σε επαφή με γύρω περιοχές και να αναπτύσσονται σημαντικά κέντρα: Μυκήνες, Τίρυνθα, Μεσσηνία, Λακωνία κ.α.
- μετά την κατάληψη της Κνωσού: 1450 π.Χ., οι Μυκηναίου γίνονται κυρίαρχη δύναμη: δημιουργούν γραφή, αναπτύσσουν εμπόριο και ναυτιλία, γραφειοκρατική οργάνωση. Από τον 14ο αιώνα έχουμε και τις πρώτες οχυρώσεις στη Τίρυνθα και στις Μυκήνες: μεγάλα, εντυπωσιακά ανάκτορα. Υπάρχουν πολλά κρατίδια αλλά από μια ορισμένη εποχή και μετά κυρίαρχο ρόλο παίζει ο βασιλιάς των Μυκηνών.
- Μετά την καταστροφή της Τροίας 1200 π.Χ., αρχίζει και το τέλος για τον μυκηναϊκό πολιτισμό: αρχίζουν να καταστρέφονται αρκετά κέντρα, λόγω α) των εσωτερικών αντιδικιών στα μέλη των βασιλικών οικογενειών β) των πολέμων μεταξύ κάποιων μυκηναϊκών κρατών γ) των βίαιων μετακινήσεων των «λαών της θάλασσας», που έπληξαν το θαλάσσιο εμπόριο.
- Τελική πτώση το 1100 π.Χ. με την κάθοδο και την επικράτηση των δωρικών φύλων στον ελληνικό χώρο.
Ονομασία
|
|
Το εμπόριο:
- Εξαρτόνταν κυρίως από τα ανάκτορα χωρίς αυτό να αποκλείει και το ελεύθερο εμπόριο των κατοίκων.
- Διεξαγόταν από τη θάλασσα αλλά και μέσω της ξηράς με τις βορειότερες περιοχές.
- Εισαγωγές: έλλειψη πρώτων υλών αλλά αυτάρκεια στα είδη διατροφής. Εισάγουν χαλκό, άργυρο, κασσίτερο, ελαφαντοκόκαλο, ήλεκτρο, αγγεία και είδη τέχνης, μεταλλεύματα.
- Εξαγωγές: λάδι, κρασί, αρωματικά έλαια, διάφορους καρπούς, όπλα, υφάσματα, εργαλεία, υφαντά, ξυλεία, αγγεία, κ.α.
|
Ελληνικός Χαρακτήρας μυκηναϊκού πολιτισμού:
Ο μυκηναϊκός πολιτισμός είναι ο πρώτος μεγάλος ελληνικός πολιτισμός: οι Μυκηναίοι μιλούσαν την ίδια γλώσσα και λάτρευαν του ίδιους θεούς με τους κατοπινούς Έλληνες. Ακόμη και η τέχνη των ιστορικών χρόνων εμφανίζει μυκηναϊκά χαρακτηριστικά. |
Η Θρησκεία:
Μετά από την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β΄ προέκυψαν πολλές πληροφορίες για τη μυκηναϊκή θρησκεία. Πιο συγκεκριμένα οι Μυκηναίοι:
Μετά από την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β΄ προέκυψαν πολλές πληροφορίες για τη μυκηναϊκή θρησκεία. Πιο συγκεκριμένα οι Μυκηναίοι:
- Είχαν πολλούς θεούς: Δίας, Ήρα, Ποσειδώνας, Αθηνά, Ερμής, Διόνυσος, Άρης κ.α. Υιοθέτησαν πολλά στοιχεία από την πλούσια ως προς το τελετουργικό σε στοιχεία, μινωική θρησκεία
- Λάτρευαν τους θεούς τους σε υπαίθριους χώρους ή μικρά δωμάτια ενσωματωμένα στα σπίτια τους. Στα ανάκτορα η λατρεία διεξαγόταν στην αίθουσα του θρόνου, γύρω από μια εστία.
- Προσέφεραν στους θεούς: μέλι, αρωματικά έλαια, βότανα, διάφορα σκεύη.
- Στο προσωπικό του ναού συγκαταλέγονταν εκτός από το ιερατείο και δούλοι ή τεχνίτες.
- Επηρεασμός ως προς τα σύμβολα από τη μινωική θρησκεία, αλλά οι τελετές ήταν απλές.
Η τέχνη:
- Επηρεασμός από τον μινωικό πολιτισμό αλλά από τα τέλη του 14ου αιώνα συναντάμε μια ανεξαρτητοποίηση.
- Τα ανάκτορα: περιορισμένα σε έκταση και διαφορετικό σχέδιο από τα μινωικά. Επίσημος χώρος του συγκροτήματος είναι το μέγαρο, στο οποίο βρίσκεται ο βασιλικός θρόνος και μια εστία. Το μέγαρο περιβάλλεται από διαδρόμους και μικρότερα δωμάτια. Πριν από αυτό υπάρχει ο προθάλαμος ενώ μέσα στα ανάκτορα βρίσκονται λουτρά, δωμάτια της βασιλικής οικογένειας, ξενώνες, αποθήκες, εργαστήρια κ.α. Σωζόμενο ανάκτορο: στην Πύλο.
- Οι οχυρώσεις: «Κυκλώπεια τείχη», χτισμένα με μεγάλους ογκόλιθους και έχουν μεγάλο πάχος. Περικλείουν το χώρου που ζούσε ο βασιλιάς, η οικογένειά του, οι ευγενείς. Ο λαός ζούσε έξω από αυτά αλλά σε περιπτώσεις επιδρομών κατέφευγε σε αυτά. Σωζόμενα τείχη: Τίρυνθα, Μυκήνες, Γλα.
- Οι τάφοι: Τα μέλη των βασιλικών οικογενειών ενταφιάζονται σε θολωτούς τάφους: μεγάλα κτίσματα κατασκευασμένα από πέτρα με κυκλικό σχήμα και θολωτή στέγη. Μετά τη ταφή ο θολωτός τάφος σκεπάζονταν με χώμα, ώστε να δημιουργείται λόφος.
- Οι τοιχογραφίες: Διακοσμούν ανάκτορα, ιερά, σπίτια. Θέματα από πομπές γυναικών, κυνήγια, μάχες, θεότητες ιέρειες.
- Η μεταλλοτεχνία: Κατασκευάζουν ξίφη, εγχειρίδια από χαλκό και άλλα μέταλλα, πανοπλίες, χρυσά προσωπεία.
- Η μικροτεχνία: αγαλματίδια ή ανάγλυφα από ελεφαντοκόκαλο, που εικονίζουν θεότητες, ζώα, τέρατα. επίσης δημιουργούνται κοσμήματα από χρυσό και άλλα πολύτιμα υλικά.
- Αγγεία-Ανάγλυφα: πήλινα αγγεία παράγονται σε μεγάλες ποσότητες και διοχετεύονται σε πολλές περιοχές. Διακοσμούνται με φυτικά μοτίβα, ζωικά ή αφηρημένα, με ανθρώπινες μορφές. Επίσης δημιουργούνται και πήλινα αγαλματίδια αλλά και λίθινα αγγεία.
Δραστηριότητες:
=> Για να συμπληρώσετε μια φόρμα εμπέδωσης των ενοτήτων (σελίδες 29-34) πατήστε ΕΔΩ.
=> Για να συμπληρώσετε μια φόρμα εμπέδωσης των ενοτήτων (σελίδες 29-34) πατήστε ΕΔΩ.
- Μπορείτε να παρακολουθήστε ένα βίντεο για τη ζωή και το έργο του Ερρίκου Σλήμαν πατώντας ΕΔΩ.
- Για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό μπορείτε να παρακολουθήσετε τα δύο βίντεο από την Εκπαιδευτική τηλεόραση: Βίντεο 1, Βίντεο 2.
- Κάντε μια δραστηριότητα σχετικά με σφραγιστικό δαχτυλίδι από το "θησαυρό της Τίρυνθας" πατώντας ΕΔΩ.
- Πώς γράφεται το όνομά σας στη Γραμμική Β; Πατήστε ΕΔΩ!
- Για τις αιτίες παρακμής του Μυκηναϊκού Κόσμου μπορείτε να διαβάσετε ένα άρθρο πατώντας ΕΔΩ.
- Για μια ενδιαφέρουσα άσκηση σχετικά με τις ιστορικές πηγές πατήστε ΕΔΩ.
- Για μια επαναληπτική δραστηριότητα πατήστε ΕΔΩ.