Πρώτη μέρα σε ένα νέο σχολείο
Παράγοντες Επικοινωνίας:
Μέσον επικοινωνίας:
Κώδικας επικοινωνίας:
Πρόκειται για ένα σύνολο σημείων που χρησιμοποιούνται με συγκεκριμένους κανόνες και σύμφωνα με κάποιες ορισμένες αρχές (μαθηματικός, γλωσσικός, μουσικός, ζωγραφικής, πληροφορικής, κώδικας οδικής κυκλοφορίας κ.ά).
Κατανόηση του μηνύματος:
Για να γίνει πλήρως αντιληπτό ένα μήνυμα πρέπει:
α) ο κώδικας επικοινωνίας να είναι κοινός (δηλαδή γνωστός και σε πομπό και σε δέκτη)
β) και ο πομπός και ο δέκτης να γνωρίζουν καλά τον κώδικα επικοινωνίας
γ) το μήνυμα να είναι σαφές
=> επίσης, μεγάλη σημασία διαδραματίζουν τα βιώματα και οι εμπειρίες του πομπού, τα οποία επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης του.
Στόχος επικοινωνίας:
Ο πομπός μέσω του μηνύματός του προσπαθεί να επιτύχει κάτι συγκεκριμένο:
Τρόποι επικοινωνίας:
Η επικοινωνία μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους και εμφανίστηκε διαδοχικά με τις εξής μορφές:
- Μήνυμα: το περιεχόμενο της επικοινωνίας.
- Πομπός: εμπέμπει ένα μήνυμα.
- Δέκτης: δέχεται το μήνυμα.
Μέσον επικοινωνίας:
- Φυσικό: άμεση επικοινωνία (πρόσωπο με πρόσωπο).
- Τεχνητό: έμμεση επικοινωνία (τηλέφωνο, διαδίκτυο κ.λπ.)
Κώδικας επικοινωνίας:
Πρόκειται για ένα σύνολο σημείων που χρησιμοποιούνται με συγκεκριμένους κανόνες και σύμφωνα με κάποιες ορισμένες αρχές (μαθηματικός, γλωσσικός, μουσικός, ζωγραφικής, πληροφορικής, κώδικας οδικής κυκλοφορίας κ.ά).
Κατανόηση του μηνύματος:
Για να γίνει πλήρως αντιληπτό ένα μήνυμα πρέπει:
α) ο κώδικας επικοινωνίας να είναι κοινός (δηλαδή γνωστός και σε πομπό και σε δέκτη)
β) και ο πομπός και ο δέκτης να γνωρίζουν καλά τον κώδικα επικοινωνίας
γ) το μήνυμα να είναι σαφές
=> επίσης, μεγάλη σημασία διαδραματίζουν τα βιώματα και οι εμπειρίες του πομπού, τα οποία επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης του.
Στόχος επικοινωνίας:
Ο πομπός μέσω του μηνύματός του προσπαθεί να επιτύχει κάτι συγκεκριμένο:
- να δώσει κάποια πληροφορία
- ή να κάνει μια πρόταση
- ή να ζητήσει κάτι
- ή να παρακαλέσει/ να απειλήσει
- ή να συμφωνήσει/να διαφωνήσει σε κάτι
- ή να εκφράσει συναισθήματα κλπ.
Τρόποι επικοινωνίας:
Η επικοινωνία μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους και εμφανίστηκε διαδοχικά με τις εξής μορφές:
- προφορικός λόγος
- παραστάσεις εικόνες (ζωγραφικές, σύμβολα)
- γραπτός λόγος.
Είδη κωδίκων επικοινωνίας:
1. Ο Γλωσσικός Κώδικας: είναι ο κώδικας που έχει μεγάλη σημασία για την επικοινωνία των ανθρώπων.
Σε σχέση με τους άλλους κώδικες επικοινωνίας, αναφορικά με το μέσο μετάδοσης των μηνυμάτων, τη μορφή ή δομή του μηνύματος, το μέγεθος του μηνύματος:
2. Εκτός από τον γλωσσικό κώδικα μπορούν να επικοινωνήσουμε και με τη χρήση άλλων κωδίκων, βάσει κάποιων σημάτων. Ένας από αυτούς τους κώδικες είναι και ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, όπου χρησιμοποιούνται σήματα οδικής κυκλοφορίας για να μεταδοθεί οπτικό μήνυμα.
3. Ο κώδικας γραφής των τυφλών (σύστημα μπάιγ): χρησιμοποιούνται διαφορετικά ανάγλυφα σημεία.
4. Η νοηματική γλώσσα: χρησιμοποιούνται οπτικά σύμβολα -συνδυασμός νευμάτων και κινήσεων.
5. Τα σήματα μόρς: συνδυασμός συγκεκριμένων συμβόλων για τη μετάδοση οπτικοακουστικών μηνυμάτων.
6. Κώδικας μουσικής: νότες, χρήση άλλων συμβόλων και συγκεκριμένης ορολογίας για τη μετάδοση ακουστικών μηνυμάτων.
7. Κώδικας των μαθηματικών: συνδυασμός αριθμών και συμβόλων για τη γραπτή απόδοση μηνυμάτων.
8. Κώδικας ζωγραφικής: σκίτσα, χρώματα, χρήση συγκεκριμένης ορολογίας για τη μετάδοση οπτικών μηνυμάτων (που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ενεργοποιεί περισσότερο τη φαντασία σε σχέση με τον γλωσσικό κώδικα).
9. Κώδικας χημείας/φυσικής/βιολογίας: χρήση συγκεκριμένων συμβόλων και ορολογίας για την γραπτή μετάδοση μηνυμάτων.
10. Τα σήματα καπνού που χρησιμοποιούσαν οι Ινδιάνοι για να συνεννοούνται από απόσταση.
=> γενικά υπάρχουν πολλοί ακόμη κώδικες επικοινωνίας π.χ. στα διάφορα αθλήματα (ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση), ο κώδικας επικοινωνίας μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) κ.ά. Κώδικα επικοινωνίας αποτελεί και ο ιδιαίτερος τρόπος που μπορεί να χρησιμοποιήσει μια παρέα παιδιών για να μην γίνεται κατανοητό από τρίτους το μήνυμα που θέλουν να ανταλλάξουν μεταξύ τους.
1. Ο Γλωσσικός Κώδικας: είναι ο κώδικας που έχει μεγάλη σημασία για την επικοινωνία των ανθρώπων.
Σε σχέση με τους άλλους κώδικες επικοινωνίας, αναφορικά με το μέσο μετάδοσης των μηνυμάτων, τη μορφή ή δομή του μηνύματος, το μέγεθος του μηνύματος:
- είναι πιο αναλυτικός (εφόσον δίνει τη δυνατότητα ανάπτυξης σκέψεων, διεξαγωγής διαλόγου κλπ.).
- είναι πιο πλούσιος γιατί διαθέτει πολλά σύμβολα-λέξεις.
- συνεχώς εξελίσσεται και εμπλουτίζεται
- είναι φυσικός - υπάρχει έμφυτα στον άνθρωπο (δεν μαθαίνεται).
2. Εκτός από τον γλωσσικό κώδικα μπορούν να επικοινωνήσουμε και με τη χρήση άλλων κωδίκων, βάσει κάποιων σημάτων. Ένας από αυτούς τους κώδικες είναι και ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, όπου χρησιμοποιούνται σήματα οδικής κυκλοφορίας για να μεταδοθεί οπτικό μήνυμα.
3. Ο κώδικας γραφής των τυφλών (σύστημα μπάιγ): χρησιμοποιούνται διαφορετικά ανάγλυφα σημεία.
4. Η νοηματική γλώσσα: χρησιμοποιούνται οπτικά σύμβολα -συνδυασμός νευμάτων και κινήσεων.
5. Τα σήματα μόρς: συνδυασμός συγκεκριμένων συμβόλων για τη μετάδοση οπτικοακουστικών μηνυμάτων.
6. Κώδικας μουσικής: νότες, χρήση άλλων συμβόλων και συγκεκριμένης ορολογίας για τη μετάδοση ακουστικών μηνυμάτων.
7. Κώδικας των μαθηματικών: συνδυασμός αριθμών και συμβόλων για τη γραπτή απόδοση μηνυμάτων.
8. Κώδικας ζωγραφικής: σκίτσα, χρώματα, χρήση συγκεκριμένης ορολογίας για τη μετάδοση οπτικών μηνυμάτων (που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ενεργοποιεί περισσότερο τη φαντασία σε σχέση με τον γλωσσικό κώδικα).
9. Κώδικας χημείας/φυσικής/βιολογίας: χρήση συγκεκριμένων συμβόλων και ορολογίας για την γραπτή μετάδοση μηνυμάτων.
10. Τα σήματα καπνού που χρησιμοποιούσαν οι Ινδιάνοι για να συνεννοούνται από απόσταση.
=> γενικά υπάρχουν πολλοί ακόμη κώδικες επικοινωνίας π.χ. στα διάφορα αθλήματα (ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση), ο κώδικας επικοινωνίας μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) κ.ά. Κώδικα επικοινωνίας αποτελεί και ο ιδιαίτερος τρόπος που μπορεί να χρησιμοποιήσει μια παρέα παιδιών για να μην γίνεται κατανοητό από τρίτους το μήνυμα που θέλουν να ανταλλάξουν μεταξύ τους.
Δραστηριότητες:
β) ποιόν κώδικα επικοινωνίας χρησιμοποιούν; γ) ποιο είναι το μήνυμα; δ) ποιος είναι ο πομπός; δ) ποιος είναι ο δέκτης;
|
|
Πολυτροπικά κείμενα - Πολυτροπική Επικοινωνία:
- Πολυτροπικά λέγονται τα κείμενα που μεταδίδουν το μήνυμά τους με τη χρήση όχι μόνο του γραπτού λόγου αλλά συνδυάζοντάς τον με σήματα/σύμβολά και από άλλους κώδικες (π.χ. το παραπάνω κόμικ συνδυάζει τον γλωσσικό κώδικα με τον κώδικα της ζωγραφικής).
- Η επικοινωνία μέσω αυτού του είδους κειμένων ονομάζεται πολυτροπική επικοινωνία.
Είδη Προτάσεων
Πρόταση: ένα σύνολο λέξεων που είναι οργανωμένο σύμφωνα με τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες της γλώσσας μας. Σε κάθε πρόταση υπάρχει μόνο ένα ρήμα.
=> π.χ. Αύριο ο Γιώργος θα πάει βόλτα.
Αν οι λέξεις είναι οργανωμένες έτσι ώστε σε ένα σύνολο λέξεων (από το κεφαλαίο μέχρι την τελεία) να υπάρχουν πάνω από ένα ρήμα, τότε δεν έχουν πλέον πρόταση αλλά περίοδο, στην οποία υπάρχουν τόσες προτάσεις όσες είναι και τα ρήματα:
=> π.χ. Εφόσον έχει καλό καιρό και υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουμε και καλή διάθεση, αύριο θα πάμε εκδρομή.
Ανάλογα με τη δομή και τα συστατικά τους οι προτάσεις χωρίζονται σε:
Η Μαρία γράφει γράμμα.
Ανάλογα με το περιεχόμενο (τη σημασία τους) οι προτάσεις χωρίζονται σε:
=> Μακάρι να ερχόταν μαζί μας.
Ανάλογα με την ποιότητά τους οι προτάσεις χωρίζονται σε:
Ανάλογα με τη σχέση τους με τις άλλες προτάσεις χωρίζονται σε:
Για να έχουμε μια σωστή επικοινωνία χρησιμοποιούμε πολλές φορές ένα συνδυασμό προτάσεων. Το ποιες προτάσεις θα επιλέξουμε καθώς και ο τρόπος που θα τις συνδυάσουμε εξαρτάται από:
Σημεία στίξεως:
Για τη σωστή μετάδοση του μηνύματος είναι αρκετά σημαντική η χρήση των σημείων στίξεως κυρίως στον γραπτό λόγο και το ανεβοκατέβασμα (επιτονισμός) στην φωνή, όταν πρόκειται για προφορική επικοινωνία. Πιο συγκεκριμένα:
β) στον προφορικό λόγο: οι προτάσεις χωρίζονται με το σταμάτημα της φωνής μας (μικρό στα κόμματα, μεγάλο στις τελείες).
β) στον προφορικό λόγο: η μετάδοση του μηνύματος επιτυγχάνεται μέσω του επιτονισμού.
β) στον προφορικό λόγο: η μετάδοση του μηνύματος επιτυγχάνεται μέσω παραγλώσσικών στοιχείων (επιτονισμός, παύσεις, προφορά, ένταση, ύψος, ποιότητα της φωνή) ή και της χρήσης εξωγλωσσικών στοιχείων (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου κλπ.).
β) στον προφορικό λόγο: ανέβασμα του τόνου της φωνής στο τέλος της πρότασης.
Πρόταση: ένα σύνολο λέξεων που είναι οργανωμένο σύμφωνα με τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες της γλώσσας μας. Σε κάθε πρόταση υπάρχει μόνο ένα ρήμα.
=> π.χ. Αύριο ο Γιώργος θα πάει βόλτα.
Αν οι λέξεις είναι οργανωμένες έτσι ώστε σε ένα σύνολο λέξεων (από το κεφαλαίο μέχρι την τελεία) να υπάρχουν πάνω από ένα ρήμα, τότε δεν έχουν πλέον πρόταση αλλά περίοδο, στην οποία υπάρχουν τόσες προτάσεις όσες είναι και τα ρήματα:
=> π.χ. Εφόσον έχει καλό καιρό και υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουμε και καλή διάθεση, αύριο θα πάμε εκδρομή.
Ανάλογα με τη δομή και τα συστατικά τους οι προτάσεις χωρίζονται σε:
- Απλές: είναι οι προτάσεις που έχουν μόνο τους κύριους όρους της πρότασης (υποκείμενο και κατηγόρημα - δηλαδή ρήμα, αντικείμενο/κατηγορούμενο).
Η Μαρία γράφει γράμμα.
- Σύνθετες: είναι οι προτάσεις που περιλαμβάνουν κάποιον όρο πάνω από μια φορά (π.χ. έχουν δύο υποκείμενα ή δύο αντικείμενα ή δύο κατηγορούμενα).
- Ελλειπτικές: είναι οι προτάσεις από τις οποίες λείπει κάποιος όρος (συνήθως εννοείται από τα συμφραζόμενα).
- Επαυξημένες: είναι οι προτάσεις που έχουν από τους βασικούς όρους και άλλου προσδιορισμούς, οι οποίοι συμπληρώνουν τις έννοιες των κυρίων όρων.
Ανάλογα με το περιεχόμενο (τη σημασία τους) οι προτάσεις χωρίζονται σε:
- Προτάσεις Κρίσεως ή Αποφαντικές: μέσα από αυτές τις προτάσεις διατυπώνεται μια κρίση, μια άποψη ή δίνεται μια πληροφορία. Αυτές οι προτάσεις εκφέρονται με οριστική.
- Προτάσεις Επιθυμίας ή Προστακτικές: μέσα από αυτές τις προτάσεις διατυπώνεται μια επιθυμία, παράκληση, υπόσχεση, προτροπή, απαγόρευση και εκφέρονται με υποτακτική ή προστακτική.
=> Μακάρι να ερχόταν μαζί μας.
- Προτάσεις Επιφωνηματικές: μέσα από αυτές τις προτάσεις εκφράζεται συνήθως ένα συναίσθημα (χαρά, λύπη, θαυμασμός κ.ά.).
- Προτάσεις Ερωτηματικές: μέσα από αυτές τις προτάσεις εκφράζεται μια ερώτηση, μια απορία.
Ανάλογα με την ποιότητά τους οι προτάσεις χωρίζονται σε:
- Καταφατικές: είναι οι προτάσεις που δεν περιέχουν άρνηση.
- Αποφατικές ή Αρνητικές: είναι οι προτάσεις που περιέχουν άρνηση.
Ανάλογα με τη σχέση τους με τις άλλες προτάσεις χωρίζονται σε:
- Κύριες ή ανεξάρτητες: είναι οι προτάσεις που μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο και δεν εξαρτώνται από καμία άλλη πρόταση.
- Δευτερεύουσες ή εξαρτημένες: είναι οι προτάσεις που δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο αλλά εξαρτώνται από κάποιες άλλες.
Για να έχουμε μια σωστή επικοινωνία χρησιμοποιούμε πολλές φορές ένα συνδυασμό προτάσεων. Το ποιες προτάσεις θα επιλέξουμε καθώς και ο τρόπος που θα τις συνδυάσουμε εξαρτάται από:
- τον δέκτη (ποιός είναι, τη σχέση μας μαζί του)
- το περιεχόμενο του μηνύματος (απλό ή σύνθετο)
- τον τρόπο μετάδοσής του (αν έχουμε άμεση επαφή ή εξ αποστάσεως, αν η μετάδοση γίνεται μέσω προφορικού ή γραπτού λόγου).
Σημεία στίξεως:
Για τη σωστή μετάδοση του μηνύματος είναι αρκετά σημαντική η χρήση των σημείων στίξεως κυρίως στον γραπτό λόγο και το ανεβοκατέβασμα (επιτονισμός) στην φωνή, όταν πρόκειται για προφορική επικοινωνία. Πιο συγκεκριμένα:
- Στις προτάσεις κρίσεως χρησιμοποιούμε:
β) στον προφορικό λόγο: οι προτάσεις χωρίζονται με το σταμάτημα της φωνής μας (μικρό στα κόμματα, μεγάλο στις τελείες).
- Στις προτάσεις επιθυμίας χρησιμοποιούμε:
β) στον προφορικό λόγο: η μετάδοση του μηνύματος επιτυγχάνεται μέσω του επιτονισμού.
- Στις επιφωνηματικές προτάσεις χρησιμοποιούμε:
β) στον προφορικό λόγο: η μετάδοση του μηνύματος επιτυγχάνεται μέσω παραγλώσσικών στοιχείων (επιτονισμός, παύσεις, προφορά, ένταση, ύψος, ποιότητα της φωνή) ή και της χρήσης εξωγλωσσικών στοιχείων (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου κλπ.).
- Στις ερωτηματικές προτάσεις χρησιμοποιούμε:
β) στον προφορικό λόγο: ανέβασμα του τόνου της φωνής στο τέλος της πρότασης.
Δραστηριότητες:
- Για να κάνετε μια δραστηριότητα διάκρισης προτάσεων πατήστε ΕΔΩ.
- Για μια άσκηση διάκρισης προτάσεων ως προς τα συστατικά τους πατήστε ΕΔΩ.
- Για ακόμη μια άσκηση διάκρισης προτάσεων ως προς τη σημασία τους πατήστε ΕΔΩ.
- Για μια άσκηση διάκρισης προτάσεων ως προς τη σημασία τους πατήστε ΕΔΩ.
- Για ακόμη μια άσκηση διάκρισης προτάσεων ως προς τη δομή τους πατήστε ΕΔΩ.
- Για μια άσκηση διάκρισης προτάσεων ως προς τη δομή, τη σημασία και την ποιότητά τους πατήστε ΕΔΩ.
- Για ακόμη μια άσκηση διάκρισης προτάσεων ως προς τη δομή, τη σημασία και την ποιότητά τους πατήστε ΕΔΩ.
- Για μια άσκηση διάκρισης κύριων και δευτερευουσών προτάσεων πατήστε ΕΔΩ.
- Για ακόμη μια άσκηση διάκρισης κύριων και δευτερευουσών προτάσεων πατήστε ΕΔΩ.
Παραγωγή Λόγου:
Επιστολή (γράμμα): Η επιστολή είναι ένα είδος γραπτού λόγου. Αποστολέας ονομάζεται αυτός που στέλνει το γράμμα και παραλήπτης αυτός που το λαμβάνει.Γράφουμε μια επιστολή για να αναφέρουμε σκέψεις μας, απόψεις, πληροφορίες, ιδέες για ένα θέμα που μας απασχολεί.
Μια επιστολή πρέπει να περιέχει:
=> Όταν γράφουμε μια επιστολή πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο ύφος που χρησιμοποιούμε. Αν η επιστολή μας απευθύνεται σε κάποιο φίλο ή γνωστό μας, χρησιμοποιούμε απλό και φιλικό ύφος. Όταν απευθυνόμαστε σε κάποιον μεγαλύτερο μας ή άγνωστο χρησιμοποιούμε επίσημο, τυπικό και ευγενικό ύφος.
Επιστολή (γράμμα): Η επιστολή είναι ένα είδος γραπτού λόγου. Αποστολέας ονομάζεται αυτός που στέλνει το γράμμα και παραλήπτης αυτός που το λαμβάνει.Γράφουμε μια επιστολή για να αναφέρουμε σκέψεις μας, απόψεις, πληροφορίες, ιδέες για ένα θέμα που μας απασχολεί.
Μια επιστολή πρέπει να περιέχει:
- Στοιχεία παραλήπτη (αν πρόκειται για επίσημο γράμμα): συνήθως τα γράφουμε κάτω από την ημερομηνία -στο δεξί μέρος της σελίδας- και πριν την προσφώνηση.
- Τόπο και χρόνο (είτε πρόκειται για φιλικό είτε για επίσημο γράμμα): ο τόπος και ο χρόνος αναγράφονται στο πάνω δεξιά μέρος.
- Προσφώνηση (διαφορετικά διατυπωμένη σε φιλικό και διαφορετικά σε επίσημο γράμμα: Αγαπητέ...., φίλε μου... αξιότιμε κύριε κλπ): στο αριστερό μέρος της σελίδας και μετά την ημερομηνία.
- Επιφώνηση/υπογραφή (διαφορετικά διατυπωμένη σε φιλικό και διαφορετικά σε επίσημο γράμμα: σε φιλώ, με εκτίμηση, με σεβασμό κλπ): στο κάτω δεξί μέρος της επιστολής -μετά από το κυρίως κείμενο.
- Κυρίως κείμενο (με το θέμα/τις απόψεις/τις σκέψεις μας), είναι κάτω από την προσφώνηση και πρέπει να είναι χωρισμένο σε παραγράφους.
=> Όταν γράφουμε μια επιστολή πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο ύφος που χρησιμοποιούμε. Αν η επιστολή μας απευθύνεται σε κάποιο φίλο ή γνωστό μας, χρησιμοποιούμε απλό και φιλικό ύφος. Όταν απευθυνόμαστε σε κάποιον μεγαλύτερο μας ή άγνωστο χρησιμοποιούμε επίσημο, τυπικό και ευγενικό ύφος.
Δραστηριότητες:
=> Για να κάνετε μια επαναληπτική δραστηριότητα στην Ενότητα πατήστε ΕΔΩ.
=> Για να κάνετε μια επαναληπτική δραστηριότητα στην Ενότητα πατήστε ΕΔΩ.